به گزارش خبرنگار مهر، اگرچه مولود ناقص الخلقه مونوريل صادقيه با چاشني ناگوار سياست همراه بود، اما زماني اين طرح روي ريل ترديد قرار گرفت كه در مطالعات طرح جامع حمل و نقل قم هیچ سخنی از اجرای مونوریل نبوده و مهم‌تر از آن، خط B مترو قم قرباني اين طرح شد.
طولي نكشيد اين طرح كه در قامت يك ماجراي سياسي به عرصه عمومي بازگشت، مخالفان زيادي يافت؛ به گونه‌اي كه چالشي‌ترين طرح دوره شوراي چهارم قم لقب گرفت.
مدافعان مونوريل معتقدند هزينه‌هاي اين طرح از مترو كمتر است و بايد از فرصت اختصاص اعتبارات دولتي كه براي اين طرح هزينه مي‌شود بهره برد، اما مخالفان كه عمدتا از كارشناسان و مهندسان معماري و شهرسازي و حمل و نقلي هستند در پيشاني اين عروس سياه بخت حمل و نقل عمومي، ايراداتي همچون غيركارشناسي بودن طرح، هزينه زياد و عدم كارايي، لوكس بودن و حل نكردن مشكل ترافيكي شهر، وابستگي 100 درصدي به كشورهاي ديگر، خدشه به هويت شهري و سيماي حرم مطهر و چندين دلايل ديگر چسباندند.
اين طرح مورد علاقه احمدي‌نژاد كه به سفارش او و دستيار ويژه‌اش روزهاي پرپولي را گذراند و حتي از جيره مترو تغذيه كرد، اعضاي شوراي اسلامي شهر را به دو دسته موافق و مخالف تقسيم كرد، اما گويا در بين همه اظهارنظرهاي چالش‌برانگيز شورايي‌ها، يك نقطه مشترك مي‌توان يافت كه علما و بزرگان قم هم روي آن صحه گذاشتند.
پرواز مونوريل بر فراز صحن جوادالائمه(ع) حرم مطهر با مخالفت جدي علما، توليت پيشين و فعلي آستانه مقدسه و اعضاي شوراي اسلامي شهر مواجه است، ولي حسن بختياري سخنگوي شوراي اسلامي شهر تصور جديدي از سكوت معنادار حاميان سينه چاك مونوريل دارد.
او با وجود اينكه اصل طرح مونوريل را طبق وظيفه سخنگويي‌اش مي‌پذيرد معتقد است: آستانه مقدسه که به عنوان متولی و زمامدار اصلی حریم حرم مطهر شناخته می‌شود، هرچند دیرهنگام و با احتیاط، در این موضع منطقی همراه شورای اسلامی شهر قم شد، اما این همراهی ظاهراً تاثیر چندانی بر سرنوشت مونوریل قم نگذاشته و دوستان دوستدار مونوریل همچنان تکلیف خود را در ادامه این مسیری که آغاز کرده‌اند می‌دانند و صد البته پیداست که به دنبال آن هستند که با اتصال این پدیده جنجالی به پردیسان زمینه اتصال نقطه مقابل حرم را نیز توجیه پذیر كنند.
مقارن شدن این مخالفت‌ها با جنجال‌های بهار 90، حتی این زمزمه را به وجود آورد كه یك چهره خاص در پس طراحی این گونه مونوریل قرار دارد. با این حال، به ظاهر این مشكل با عبور مونوريل از زیر سطح (در مقابل حرم مطهر) حل شد.
كاهش بي‌سروصداي مسير و تمديد پي در پي وعده بهره‌برداري
اين طرح پيشنهادي كه مونوريل در مقابله حرم مطهر از زير سطح عبور كند، نظر مدافعان آن را در مورد كمتر بودن هزينه ساخت مونوريل از مترو به طور جدي نقض كرد، چرا مونوریل قم هم اکنون تبدیل به طرحي شده که نه تنها هزینه‌هایش مقرون به صرفه نیست بلکه هزینه حفر تونل نیز بر آن تحمیل شده است.
اگرچه اين پيشنهاد، پديده‌اي نو در بحث شهرسازي ايجاد كرده است، اما مدافعان سرسخت مونوريل براي به نتيجه رسيدن آن در دولت احمدي‌نژاد، طول مسير فاز اول اين طرح را بي سر و صدا و به بهانه تعيين تكليف عبور مونوريل از مقابل حرم مطهر، از 7 كيلومتر به 4.7 كيلومتر كاهش داده‌اند تا اين طرح كه به نام احمدي‌نژاد گره خورده است در زمان رياست جمهوري او به نتيجه برسد.
حالا ديگر ايستگاه‌هاي عظيم الجثه مونوريل از پارك سوار شمالي تا مقابل ميدان شهيد مطهري در دست ساخت است اما تلاش‌ها براي اتمام اين طرح در دولت احمدي‌نژاد نه تنها نتيجه‌اي نداشت، بلكه وعده‌هاي مكرر مسئولان كشوري، استاني و شهري را به عقب رانده است.
محمد رویانیان، رئیس وقت ستاد حمل و نقل سوخت كشور كه مسئول پیگیری این طرح شده بود در خرداد 89 اعلام كرد مونوریل قم طرح 5 ساله است و ظرف 16 ماه به بهره‌برداری خواهد رسید.
بر اساس پيش بيني‌هاي صورت گرفته قرار بود این مونوریل به طول 7 كيلومتر در بهمن ماه 1390 با هزينه‌اي بالغ بر 19 ميليارد تومان به بهره برداري برسد اما امروز بعد از گذشت يكسال و نيم از آن زمان مورد نظر، اصل اجراي اين طرح با ترديد مواجه است به گونه‌اي كه محمدرضا باقرپناهي رئيس كميسيون توسعه و عمران شوراي اسلامي شهر قم معتقد است جلوی ضرر را از هر جا که بگیرند منفعت است.
فازهاي 2 و 3 مونوريل بدون مطالعه جدي
با اين حال، پس از گذشت چند سال از آغاز طرح مونوریل و به پایان نرسیدن فاز نخست آن، پیشبرد طرح در فاز دوم و سوم به مشكل برخورده است. ایرادات سازمان بازرسی كل كشور به نحوه برگزاری مناقصه این فاز از منوریل از یك‌سو و انتشار برخی اخبار درباره فاقد سابقه بودن شركت برنده مناقصه باعث شد فازهای دوم و سوم این طرح هم با مشكل جدی روبه‌رو شود.
در اين ميان حسن بختياري سخنگوي شوراي اسلامي شهر به آخرین باری که مونوریل اسباب و مایه بحث و جدل کارشناسی در بین اعضای شورای اسلامی شهر قم شد اشاره كرد و گفت: خمیر مایه این جدل و مباحثه طرح موضوعی از سوی یکی از اعضای شورای اسلامی شهر قم در خصوص نحوه برگزاری مناقصه مطالعه و اجرای مونوریل حد فاصل پردیسان و شهر قم بود.
وي معتقد است: انگار قرار است این راه بی‌سرانجام انتها نداشته باشد و قصه پررمز و راز مونوریل همچنان ادامه یابد. قصه آن ناشی از دنباله‌دار بودن آن و رمز و راز آن ناشی از بی‌ریشه بودنش از طرفی و شاخ و برگ روزافزونش از سوی دیگر است.
به گفته بختياري مقرر شد شهر و شهرک پردیسان با ایجاد خط مونوریل به طول 12 کیلومتر به شهر قم متصل شوند و البته قالب قرارداد هم به صورت EPC است و از معجزات قراردادهای EPC در فرهنگ مدیران ما این است که این کار نیازی به مطالعه جدی ندارد و می‌توان آن را به فوریت وارد فاز اجرا كرد.
اما بدون در نظر گرفتن مشكلات قانوني اجرايي شدن طرح مونوريل، اين سئوال پيش مي‌آيد كه با مشكلات بيشماري كه اهالي پرديسان در بخش حمل و نقل و ترافيكي دارند، اجراي اين طرح هزينه‌بر پاسخگوي نياز آنها خواهد بود؟
مونوريل، مشكل آينده پرديسان
بختياري در اين مورد توضيح مي‌دهد: بی‌تردید مونوریل یکی از مشکلات آینده پردیسان و شهر قم خواهد بود. چگونه می‌توان تصور كرد که مونوریل با حداکثر ظرفیت مدنظرش پاسخگوی جابجایی مسافر در ساعات اوج صبحگاهی، ظهرگاهی یا عصرگاهی باشد. مشکلی که هم اکنون نیز در مبادی ورودی و خروجی پردیسان در ساعات مذکور قابل مشاهده است.
به گفته وي مسئولیت آنچه که در حیطه مونوریل اتفاق می‌افتد بر دوش همه مسئولان کنونی استان است و انتظار می‌رود در رأس آنها استاندار هدایت امور را با رویکردی کارشناسی پیگیری كند.
طرح مونوريل مانند انتخاب و اجرای سیستم‌های حمل و نقل، خط کشی و جدول گذاری یک کوچه و خیابان نیست که اگر کج رفت آن را اصلاح کرد. هزینه‌های هزاران میلیاردی سیستم‌های حمل و نقل باید توجیه‌پذیر باشد و اگر فاقد توجیه و مطالعات کامل و جامع باشد قطعاً باعث دین شرعی خواهد شد.
عضو شوراي اسلامي شهر قم در پايان اين توصيه را به مسئولان كرد كه خوب مطالعه و فکر کنید بعد سراغ اجرای مونوریل بروید، مطمئن باشید دیرنمی‌شود. خودتان را مدیون مردم نکنید.
مسلما مونوريل قم در پيچ و خم كارهاي سياسي كشور دچار اشتباهات فاحشي شده كه سرنوشت آن چيزي جز شكست در فاز اول نبوده است. حالا بايد منتظر ماند پيشاني‌نوشت اين طرح چه خواهد بود و سرمايه‌گذاري دولتی‌ها بر روی زمین و هوا چقدر جواب می‌دهد؟
...........................
روح‌الله کریمی
نظر شما